dinsdag 11 januari 2011

Het literaire achterland

Ik ben opgegroeid met stapels boeken om me heen, boekenkasten vol. Mijn ouders lieten toe en stimuleerden dat ik alles las waar mijn aandacht naar uitging. 

Op de lagere school begon ik met avonturen boeken, historische romans, de eerste stripboeken en veel geschiedenis boeken. Ik werd gedreven door kennis, de wereld leren kennen, andere culturen leren kennen en andere mensen beter te begrijpen. Op de Mavo en het Mbo kwam er religie bij en bestudeerde en las ik allerlei religieuze boeken, de Arthur legenden, graal legenden en ontdekte ik de magisch realistische literatuur. Hubert Lampo was mijn eerste literaire gids opdat gebied. 
Door mijn leeswijze ging ik allerlei verbanden leggen tussen allerlei verschillende feiten en gegevens. Ik las allerlei boeken door elkaar, was altijd meerdere boeken tegelijk aan het lezen. Af en toe kwam ik een boek tegen dat me greep en dat las ik dan ook op ieder vrij moment. Hoe dik een boek was deed er niet toe, het was een soort eten voor mij en ik had nooit genoeg. 
Door lidmaatschap van de bibliotheek las ik steeds meer en meer, ik nam altijd de maximaal toegestane hoeveelheid boeken mee. Meestal wel een of twee dikke pillen, wat wetenschappelijks, wat over kunst en drie strips. 
Op die manier voedde ik mijn hoofd met allerlei soorten informatie en probeerde ik nieuwe dingen in mijzelf te ontdekken. 

Op de Mavo ontdekte ik dat ik schrijven erg leuk vond, opstellen kregen vaak een hoog cijfer en ik oefende me zelf in het observeren en het dichten. 
Het eerste schrijven, was het na-apen van dingen die ik las, het gebruiken van kreten en soundbites die een bepaalde situatie verduidelijkten en mijn gedichten waren een soort klinische lijsten van woorden die een situatie of gedachten trein lieten zien. Ik liet die stukken lezen aan klasgenoten, m'n ouders, maar die begrepen het niet echt, te abstract of te direct. Ik was als amateur psycholoog bezig mezelf en mijn familie een psychoanalyse te geven op papier, daar kwam ik jaren later achter. Op het Mbo, een ander soort Mbo dan er nu is, kreeg ik psychologie, sociologie en medische kennis en werd me steeds meer duidelijk over de menselijke staat. Maar had nog niet alle feiten op een rij zoals ik nu de menselijke staat ervaar. (Zie boek 1) 

Ik was 18 jaar en begon in een intellectueel, nerd te veranderen, als ik dat altijd al niet was geweest. Maar ik bleef mezelf disciplineren om zaken uit te leggen op een manier die andere, 'gewone mensen' begrepen. 
Daarnaast werd ik flink gevoed door de tv, ja, in de jaren '70, '80 en '90 van de 20e eeuw was tv nog te pruimen. De hele film geschiedenis had ik op de Duitse tv kunnen volgen, mijn honger naar informatie over kunst werd ook via de Duitse tv gevoed. Op zondag ochtend was er altijd een tv-programma over (moderne) kunst op tv, na het 'Die Sendung mit der Maus'. Ik tekende erg veel, begon met waterverf te werken, dingen na te schilderen en uit te proberen. Begon m'n eerste collages te maken. Mijn eerste pogingen tot het maken van hypertekst, hypergrafie, hyperfictie en het verkennen van de hyperrealiteit. Van al die termen had ik in die tijd geen enkel benul, die memen en uitingen heb ik in de afgelopen tien jaar pas ontdekt. 

Stripboeken of grafische romans. 
Op een gegeven moment, ik heb meerder momenten als deze, was ik helemaal moe van boeken, alleen maar tekst en het hoofd die het werk deed. De strips namen het over, gaven mij de voeding die ik nodig had, nieuwe concepten, benaderingen van een mensbeeld wat beter bij me paste en me de magie van het leven leerde zien en me zelf een houding te geven in wat eigenlijk een banale wereld was, is. 
Mijn verstandelijke vermogens waren zo gegroeid dat alle helden dood waren en alles weg te relativeren was, linksom, rechtsom of door het midden. 
Door middel van Hugo Pratt leerde ik een nieuwe wereld kennen, zijn held Corto Maltese leerde mij de wereld anders te bezien. Leerde mij voor mijn eigen doelen te gaan, zelfs als het ten koste ging van andere zaken maar altijd met medemenselijkheid, de zwakkeren werden beschermd en geholpen, maar het eigen doel stond, staat voorop. 
Ik ben niet zo opgevoed, ik ben opgevoed in de slaafse mentaliteit van de jaren vijftig (20e eeuw), offers brengen voor een ideaal en later is er tijd voor je zelf. Maar later kwam nooit, alleen maar veel offers brengen en meer leren. 
De andere leraren waren 'storm' van Don Lawrence, 'Thorgal' van Rosinski, 'Rork' van Andreas, 'Guiseppe Bergman' van Manara, helden/antiheld en hun schrijvers die mij vertelden hoe klein en groot de wereld/realiteit om ons heen is en hoe een persoon zich staande houdt. 
Al deze helden waren in de eerste plaats helden, maar met menselijke trekken, imperfecties, moraliteit van momenten, maar ook de magie van de wereld waar in we leven. 
Het ging mij natuurlijk niet alleen om het verhaal, de grafische manier van vertellen, in zwart/wit of in kleur, de manier van tekenen, het soort van narratief, absurdisme, surrealisme, cynisme en soms Wagneriaans groots opgezette van een verhalen en/of conclusies. 
De strips of grafische novellen die ik hier noem zijn allemaal Europeanen, schrijvers van literatuur op dit gebied. Waarom, omdat deze verhalen meer zijn dan vlucht literatuur, in deze boeken wordt de menselijke natuur onderzocht, wetenschappelijke ideeën uitgeprobeerd, historische noties tegen het licht gehouden en de held is een mens geworden in uitzonderlijke situaties. Deze mensen, helden/antihelden, zoeken het avontuur niet allemaal, ze worden er in getrokken, op Corto na misschien. 

De Europese strip is anders als de Amerikaanse strip en helemaal als de manga's uit Japan. In Europa werd de strip eerder als een kunstvorm gezien dan in Amerika. In Japan was grafische kunst altijd al een belangrijke uitingsvorm. De comics uit Amerika waren altijd een 'vluchtliteratuur', een half uurtje om te vluchten uit de banaliteit van het leven en even mee te leven met 'mensen'die speciale gaven hadden. ook dienden deze comic helden als nationalistische inspiratie en werd in de comics de 'echte' wereld ook wel gevolgd. Ze werden gebruikt om bepaalde noties en gebeurtenissen aan de kaak te stellen en nieuwe ideeën in de wereld te zaaien. 
In de afgelopen 20 jaar is de comic, grafische novelle geëvolueerd in een kunstvorm, niet alleen grafisch maar ook het soort schrijvers dat de verhalen verteld is verandert. Enkele voorbeelden hiervan zijn Alan Moore (Watchmen, V for vendetta, League of extraordinary gentlemen), Neil Gaiman(Sandman), Grant Morrison (The Invisibles) en dan vergeet ik nog vast wat namen. Dit zijn namen die de strip hebben geholpen volwassen te worden en het de grafische novelle hebben laten worden. 
Ik moet wel toegeven dat ik alleen die schrijvers en tekenaars noem, die ik ken en waarvan ik het werk gelezen heb. 

Al deze schrijvers, tekenaars, kunstenaars hebben mij gevoed en voeden mij nog steeds. Zij zijn de reden dat ieder verhaal bij mij beelden mee krijgt (tekeningen, schilderijen, collages of borduurwerk) en nooit af kan zijn. 
Deze invloeden helpen mij mijn vorm te vinden, mijn verhaal te vertellen, een beeld te scheppen van de wereld die ik ervaar in alle kunstvormen die ik maar kan uitoefenen of de mogelijkheid toe heb om uit te oefenen. 

Ik was een observator, dichter en korte verhalen schrijver en verloor mijn vorm, mijn manier van uiten. Nu ben ik eerst essayist, kunstenaar en groei ik weer toe naar het moment dat ik al die uitingen van mijzelf als kunstenaar weer kan samenvoegen. 
Dat is de reden waarom ik schrijf en al mijn kunstprojecten creëer, om mijn vorm te vinden en die aan een betalend publiek aan te bieden. Ik neem de vibe op van mijn eigenzinnige helden/antihelden en plaats mezelf in de wereld als een totaalkunstenaar die zijn zin in de wereld door drukt. Met bescheidenheid worden er geen doelen bereikt en ja, dat zit me niet lekker. Liever maak ik dan nu mijn handen vuil aan niet bescheiden zijn, want dan heb ik boter op m'n brood en een dak boven m'n hoofd. 
Gebruik ik internet als mijn etalage, blog en twitter op al mijn sites over mijn kunstzinnige bezigheden, plaats m'n projecten op m'n sites, stuur ze de wereld in om gezien/gelezen te worden. 
Dit is de nieuwe wereld waar we in leven, waar ik me aan moet overgeven om met een goed gevoel door het leven te stappen. 

Liefde en Licht. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten